Eind jaren negentig introduceerden organisaties zoals Interpolis en ABN AMRO de clean desk policy en flexplekken. Daarmee kwam ook de kantoortuin in zwang: grote, open ruimtes zonder vaste werkplekken. Het doel was helder: kantoorruimte flexibel benutten, samenwerking stimuleren en korte lijnen creëren. Het kantoor moest een bruisende ontmoetingsplek worden waar ideeën spontaan ontstonden. 

In theorie klonk dit ideaal, in de praktijk levert de kantoortuin ook veel nadelen op die het tegenovergestelde effect hebben. Overmatige prikkels door pratende en bellende collega’s, voortdurende bewegingen en frequente onderbrekingen zorgen bij veel mensen voor een verlies aan concentratie, focus en een verstoorde workflow. Dit leidt tot een groot energielek, meer stress, minder werkplezier en verminderde productiviteit. 

In mijn ruim 25 jaar ervaring als professional organizer hoor ik keer op keer hetzelfde: professionals hebben naast een plek voor overleg ook behoefte aan een stille, afgesloten concentratieruimte. Zo werkte ik afgelopen week met Erika, een salesprofessional, die aangaf dat ze niet meer kan functioneren in de kantoortuin op haar werk. Ze werkt daarom 50% van haar uren vanuit huis en maakt op kantoor permanent gebruik van een prikkelarme werkplek. Velen zoals zij wijken uit naar huis om ongestoord te kunnen werken. Deze behoefte is vaak latent en reëel, ook al wordt ze niet altijd uitgesproken. 

Het belang hiervan wordt bevestigd door wetenschappelijk onderzoek. Zo concludeert het Nederlandse TNO in een rapport (2017!) dat medewerkers in open kantooromgevingen vaker last hebben van geluidsoverlast en verminderde concentratie. Dit kan leiden tot meer stress en lagere productiviteit. Het rapport benadrukt dat de traditionele kantoortuin niet altijd de beste werkomgeving is, zeker niet voor taken die diepe focus vereisen. 

De relevantie van dit thema is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. Na de coronapandemie worden medewerkers vaker terugverwacht op kantoor, terwijl het besef groeit dat kantoorruimtes anders ingericht moeten worden om het welzijn en de productiviteit te waarborgen. De klassieke kantoortuin voldoet hier steeds minder aan. 

Ik pleit daarom voor een nieuwe inrichting van werkplekken die aansluit bij de individuele behoeften van medewerkers. Niet iedereen gedijt in een open ruimte vol prikkels. De toekomst ligt in een hybride kantoorconcept met open zones voor samenwerking én voldoende afgesloten stilteplekken voor geconcentreerd werk. Zo ontstaat een omgeving die recht doet aan de diversiteit aan taken en persoonlijkheden. 

De kantoortuin was ooit een revolutionair antwoord op de vraag naar flexibiliteit en samenwerking. Ruim vijfentwintig jaar later is het tijd dit concept kritisch te herzien. Alleen zo creëren we werkplekken die bijdragen aan gezonde, gemotiveerde en productieve professionals. 

Met aandacht voor stilte, focus en werkplezier kan het kantoor weer een plek worden die energie gééft in plaats van neemt. De kantoortuin is toe aan een update. Laten we samen werkplekken creëren die passen bij de mens én het werk van vandaag. Hoe ziet jouw ideale werkplek eruit?